De renovatie van Paleis het Loo:
“Je werkt niet dagelijks aan een paleis”
Paleis Het Loo diende eeuwenlang als zomerresidentie van Nederlandse vorsten en is tegenwoordig een populair museum. Sinds 2018 wordt het paleis gerenoveerd. KAAN Architecten maakte het ontwerp voor de renovatie en er zijn diverse hoofdaannemers op verschillende percelen. Koninklijke BAM is hoofdaannemer van de ondergrondse uitbreiding, Aannemingsbedrijf Draisma van de restaurantvleugel en op beide percelen is Heijmans verantwoordelijk voor de installaties. Eerder was Koninklijke Woudenberg hoofdaannemer voor de sanering en restauratie van het interieur.Een bijzonder project, voor alle deelnemende bouwbedrijven.
Draisma is al enige jaren betrokken bij de grootschalige renovatie als ambassadeur van Paleis Het Loo. “Omdat Paleis Het Loo nagenoeg in onze achtertuin ligt en wij het enige erkende ERB-restauratiebedrijf in Apeldoorn zijn, gaat hier onze speciale aandacht naar uit” zegt unitleider restauratie Robert van de Pol. “Eerder hebben we gewerkt aan het revitaliseren van de rijksmonumentale Prins Hendrik Garage. Wij zijn verheugd dat wij ook gevraagd zijn als bouwteampartner voor de transformatie van de westvleugel tot restaurantvleugel.”
Honderdduizenden mensen
Ook Bouwbedrijf van Laar is gecertificeerd voor de restauratie van monumentale panden. “Dat is niet voor iedere vakman weggelegd, maar onze medewerkers hebben jarenlange ervaring met monumenten met historische waarde”, zegt directeur Jan-Pieter van Laar. “Toch blijft het speciaal om aan Paleis het Loo te werken. Er kijken straks jaarlijks honderdduizenden mensen naar. Een stukje historie blijft bewaard en tegelijk worden er moderne elementen toegevoegd.”
Balzalen
Draisma werkte eerst aan de Prins Hendrik Garage - één van de horecagelegenheden van het Paleis - en is nu bezig in de westvleugel. “Naast de oude balzaal realiseren we een tweede balzaal van dezelfde grootte. Alle details in de nieuwe balzaal worden zorgvuldig bepaald met een knipoog naar het verleden. Ook komt er een grootkeuken, waarmee het Paleis straks meerdere horecagelegenheden gaat bedienen. De grootste constructieve uitdaging wordt het plaatsen van een hele nieuwe verdieping in het bestaande pand, terwijl een andere tussenvloer uit 1980 gesloopt wordt.”
Inbraakwerende muren
Van Laar begon in 2018 met het demontagewerk, maar was jaren geleden al betrokken bij onderzoeken en voorbereidende werkzaamheden. “Daarvoor moesten veel monumentale onderdelen van het Paleis verwijderd, genummerd en ingepakt worden, om ze te behouden en later terug te kunnen plaatsen. Denk aan lambrisering, kasten, vloeronderdelen, ornamenten in plafonds, schouwen en deuren”, zegt Van Laar. Daarnaast bouwt het bedrijf ruimtes die te maken hebben met beveiliging, zoals de meldkamer. “We realiseren ook apartere werkzaamheden, zoals inbraakwerende muurdammen in de oostvleugel. Dat is anders dan een gewoon muurtje metselen”, zegt Van Laar. “Daarnaast maakten we bouwkundige voorzieningen, zodat andere bedrijven verder kunnen met installaties en funderingen. Soms gaat het ook om basale werkzaamheden, zoals het isoleren van het dak of het lijmwerk van kalkzandsteenmuren.”
Altijd verrassingen
Van Laar, gevestigd in het nabijgelegen Wapenveld, realiseerde al eerder projecten voor Paleis het Loo. “We werken al meer dan dertig jaar voor het paleis en de gebouwen daaromheen.” Bij deze renovatie werden ze eerst betrokken door het paleis zelf, later werden ze één van de onderaannemers van BAM. “Het is een complexe klus. Je hebt met veel partijen te maken en ondertussen kom je bij zo’n oud gebouw altijd verrassingen tegen. Niks is standaard en er worden hoge eisen gesteld om het goed en mooi te maken. Gelukkig krijg je daar als bouwer ook de kans voor.”
Gelaagdheid
Dat herkent Van de Pol wel. “Het is maatwerk, je werkt niet alle dagen aan een paleis. Maar onze vaklieden lopen warm voor deze klus op zo’n uitdagende locatie. Er ligt zoals gebruikelijk een uitgebreide bouwhistorische verkenning aan deze renovatie/restauratie ten grondslag. In 1980 werd het paleis voor het laatst grootschalig gerenoveerd, maar dat is slechts één van de bouwfases sinds 1685. Zo zit er veel gelaagdheid in het pand”, legt Van de Pol uit. “We zijn het huidige werk in een bouwteam aangegaan. Het leuke vind ik dat we als aannemer eerdere ervaring in het voortraject kunnen delen. In een team van specialisten optimaliseren we het ontwerp tot UO (uitvoerings)stukken, onder meer met een 3d-scan. Je wilt het nieuwe ontwerp en alle nieuwe installaties inpassen, zonder dat dit de monumentale waarde schaadt. Ook bouwsporen hebben wij digitaal laten scannen en vastleggen.”
Circulair
Eind 2020 begon Draisma met de 3d-scans om te beoordelen of alle bouwkundige elementen van de restaurantvleugel goed op tekening staan. Van vloerdiktes en plafondhoogtes tot onzichtbare constructies. “Wij zullen straks nieuwe staalconstructies en alle bouwkundige voorzieningen verzorgen, waarna we overgaan tot de afbouw. Uitdagend is ook dat we zoveel mogelijk circulair willen bouwen. Dan verwerken we straks een mooie oude traptrede van natuursteen weer ergens anders. Daarnaast heeft het paleis een eigen depot waar ook niet monumentale onderdelen, die nog wel een restwaarde hebben, worden opgeslagen. Deze leggen we netjes vast en demonteren we. Zo proberen we samen afvalstromen te beperken.”
Bron: Artikel BNL
